- Konu Başlıkları
- Sorumluluk Zinciri: Kim, Neden ve Ne Kadar Sorumlu?
- Başrol Oyuncusu: Yeminli Tercümanın Hukuki Sorumluluğu
- "Ayıplı Hizmet" Kavramı ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
- Tercümanın Sorumluluğunun Sınırları Nelerdir?
- Noterin Rolü: Yaygın Bir Yanılgıyı Düzeltmek
- Noter Neyi Onaylar, Neyi Onaylamaz?
- Noterin Sorumlu Olabileceği İstisnai Durumlar
- Mağdur Olarak Haklarınız: Hatalı Tercümeyle Karşılaştığınızda Atmanız Gereken Adımlar
- Riski Minimizetmek: Hatalı Tercümeyi Önleme Rehberi
- Bilinçli Tüketici, Güvenceli Hizmet
Resmi bir işlem için sunduğunuz, noter onayı gibi en üst düzey tasdikten geçmiş çevirinizde kritik bir hata olduğunu fark ettiniz. Belki de bu hata yüzünden vize başvurunuz reddedildi, bir ihale fırsatı kaçtı veya bir mahkeme sürecinde aleyhinize bir durum oluştu. Bu şok anında akla ilk gelen sorular şunlardır: Bu hatanın bedelini kim ödeyecek? Sorumlu kim: Çeviriyi yapan tercüman mı, yoksa imzasını ve mührünü basan noter mi? Ve en önemlisi, bir müşteri olarak sizin haklarınız neler?
Bu makale, hatalı noter onaylı tercüme gibi ciddi bir sorun karşısında paniğe kapılmadan önce bilmeniz gereken her şeyi açıklamak için hazırlandı. Sorumluluk zincirini, yasal dayanakları, haklarınızı ve bu durumu çözmek için atmanız gereken pratik adımları net bir şekilde ortaya koyacağız.
[widget-140]
Sorumluluk Zinciri: Kim, Neden ve Ne Kadar Sorumlu?
Noter onaylı bir çeviri sürecinde üç ana aktör bulunur: Müşteri (siz), yeminli tercüman (veya bağlı olduğu tercüme bürosu) ve noter. Bir hata durumunda sorumluluk, bu zincirdeki her bir halkanın görevi ve yetkisi oranında dağılır. Ancak, yaygın kanının aksine, asıl sorumluluk büyük ölçüde tek bir noktada toplanır.
Başrol Oyuncusu: Yeminli Tercümanın Hukuki Sorumluluğu
Bir çeviri hizmeti aldığınızda, tercüman veya *tercüme bürosu* ile aranızda hukuken bir "eser" veya "vekâlet" sözleşmesi kurulur. Bu sözleşme çerçevesinde, hizmeti sunan tarafın size karşı en temel borcu, anlaşılan işi özenle ve hatasız bir şekilde yerine getirmektir. Çevirideki anlamı veya sonucu değiştiren ciddi bir hata, bu borcun ihlali anlamına gelir.
"Ayıplı Hizmet" Kavramı ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
Türk hukuk sisteminde, hatalı tercüme, 6098 sayılı *Türk Borçlar Kanunu* kapsamında "ayıplı hizmet" veya "ayıplı ifa" olarak değerlendirilir. Kanun, hizmeti alan tüketiciyi korur. Ayıplı hizmet, basitçe, hizmetin vaat edilen veya makul olarak beklenen nitelikleri taşımaması durumudur. Örneğin, bir doğum tarihinin yanlış yazılması, bir parasal değerdeki sıfırın eksik olması veya bir sözleşmedeki "lehte" kelimesinin "aleyhte" olarak çevrilmesi, açıkça ayıplı bir hizmettir.
Bu durumda kanun, hizmeti alan size çeşitli seçimlik haklar tanır:
- Hizmetin yeniden görülmesini (çevirinin ücretsiz olarak düzeltilmesini) isteme,
- Ayıp oranında bedelden indirim isteme,
- Sözleşmeden dönme (ücretin iadesini talep etme),
- Tüm bunlarla birlikte, hatanın neden olduğu somut zararların tazminini talep etme.
Tercümanın Sorumluluğunun Sınırları Nelerdir?
*Yasal sorumluluk*, genellikle tercümanın ihmali veya yetersizliği sonucu oluşan hataları kapsar. Küçük bir harf hatası veya yoruma açık bir ifadenin farklı bir şekilde çevrilmesi her zaman hukuki bir sorumluluk doğurmayabilir. Ancak hata, belgenin ana fikrini, hukuki sonucunu veya finansal değerini doğrudan etkiliyorsa, tercümanın sorumluluğu kesindir.
Noterin Rolü: Yaygın Bir Yanılgıyı Düzeltmek
Peki ya noter? Mührü ve imzası belgenin üzerinde olan noterin hiç mi sorumluluğu yok? Bu, sürecin en çok yanlış anlaşılan kısmıdır.
Noter Neyi Onaylar, Neyi Onaylamaz?
Bir noter, çevirinin içeriğinin doğruluğunu, dilbilgisini veya terminolojisini ONAYLAMAZ. Noterin görevi, çevirinin içeriğini denetlemek değildir. Noter, 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca yalnızca şunları tasdik eder:
- Çevirinin altındaki imzanın, kendi nezdinde yemin etmiş olan yeminli tercümana ait olduğunu.
- İmzanın atıldığı tarihi.
- Belgenin usulüne uygun olarak hazırlandığını.
Bir benzetme yapmak gerekirse; noter, bir imza törenindeki resmi şahit gibidir. Şahit, atılan imzanın kime ait olduğunu doğrular, ancak imzalanan metnin içeriğinin doğruluğunu garanti etmez. Bu nedenle, çevirinin içeriğindeki bir hatadan dolayı notere hukuki sorumluluk yüklemek neredeyse imkansızdır.
Noterin Sorumlu Olabileceği İstisnai Durumlar
Noterin sorumlu tutulabileceği durumlar çok nadirdir ve genellikle kendi görevini ihmal etmesiyle ilgilidir. Örneğin, yemin zaptı olmayan birinin imzasını onaylaması veya sahtekarlık içeren bir işleme bilerek katılması gibi ağır kusur hallerinde sorumluluğu doğabilir.
Mağdur Olarak Haklarınız: Hatalı Tercümeyle Karşılaştığınızda Atmanız Gereken Adımlar
Hatalı bir çeviri ile karşılaştığınızda, durumu lehinize çözmek için izlemeniz gereken pratik ve etkili bir yol haritası vardır:
- Adım 1: Hatayı ve Sonuçlarını Belgeleyin. Hatayı belgenin üzerinde net bir şekilde işaretleyin. Eğer bu hata yüzünden bir kurumdan red yazısı aldıysanız veya bir zarar doğduysa, bu durumu kanıtlayan tüm belgeleri (e-postalar, resmi yazılar vb.) bir araya getirin.
- Adım 2: Hizmeti Aldığınız Tercüme Bürosu ile Derhal İletişime Geçin. Durumu profesyonel ve sakin bir dille, kanıtlarınızla birlikte hizmet aldığınız [tercüme bürosu]'na bildirin. Saygın ve kurumsal firmalar, kendi itibarlarını korumak adına sorunu çözmeye istekli olacaktır.
- Adım 3: Ücretsiz Düzeltme veya Ücret İadesi Talep Edin. Borçlar Kanunu'nun size tanıdığı hakka dayanarak, öncelikle çevirinin hatasız bir şekilde yeniden yapılmasını talep edin. Eğer bu mümkün değilse veya güveniniz sarsıldıysa, ödediğiniz ücretin iadesini isteyebilirsiniz.
- Adım 4: Hukuki Yollara Başvurun. Eğer uzlaşma sağlanamazsa ve zararınız büyükse, bir avukata danışarak Tüketici Hakem Heyeti'ne (parasal sınıra göre) veya Tüketici Mahkemesi'ne başvurarak maddi ve manevi zararlarınızın tazmini için dava açabilirsiniz.
[widget-153]
Riski Minimizetmek: Hatalı Tercümeyi Önleme Rehberi
En iyi çözüm, sorunu en baştan önlemektir. Kaliteli ve doğru bir [noter onaylı tercüme]hizmeti almak için şu adımlara dikkat edin:
- Kurumsal ve Referanslı Firmaları Seçin: Yıllardır bu işi yapan, net bir adresi ve müşteri portföyü olan firmaları tercih edin.
- Sadece Fiyata Odaklanmayın: Piyasanın çok altında kalan [noter onaylı tercüme fiyatları], genellikle kalite kontrol süreçlerinden (redaksiyon, son okuma) feragat edildiğinin bir işareti olabilir. Unutmayın, ucuz hizmet bazen en pahalıya mal olabilir.
- Süreci Sorgulayın: Çalışacağınız büroya, çevirinin bir editör tarafından kontrol edilip edilmediğini (dört göz prensibi) sorun.
- Belgeniz Hakkında Bilgi Verin: Çevirinin amacı, kullanılacağı ülke ve kurum hakkında net bilgi vermek, tercümanın doğru terminolojiyi kullanmasına yardımcı olur.
Bilinçli Tüketici, Güvenceli Hizmet
Hatalı noter onaylı bir tercüme, ciddi sonuçlar doğurabilen can sıkıcı bir durumdur. Ancak bu, haklarınızın olmadığı anlamına gelmez. Sorumluluk zincirinde asıl yükün, hizmeti sunan yeminli tercüman ve bağlı olduğu büroda olduğunu, noterin rolünün ise daha çok şekli bir tasdik olduğunu bilmek, atacağınız adımları belirler. En başından kaliteli ve profesyonel bir hizmet sağlayıcı seçerek bu tür riskleri en aza indirmek, bilinçli bir tüketici olarak sizin elinizdedir. Unutmayın, yasal haklarınız en büyük güvencenizdir ve doğru bilgi, bu güvenceyi kullanmanın anahtarıdır.
